សម្រាប់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ មានរឿងជាច្រើនដែលធ្វើឱ្យយើងបាត់បង់ក្ដីសុខ និងហត់នឿយរួចទៅហើយ យ៉ាងណាក៏ដោយ កុំដោយសារតែរឿងមួយចំនួន បែរជាបន្ថែមទម្ងន់ទុក្ខ និងបញ្ហាឱ្យខ្លួនឯងកាន់តែលំបាកជាងនេះឱ្យសោះ។ យ៉ាងណាមិញ ក្នុងជីវិត ដើម្បីប្រមូលបាននូវសេចក្ដីសុខ ចូរចៀសឱ្យផុតពីចំណុចទាំង ៥ ខាងក្រោមនេះ ៖
១. ចិត្តចង្អៀត
ព្រះពុទ្ធទ្រង់បង្រៀនថា ចិត្តកាន់តែចង្អៀត ក្ដីសុខក៏កាន់តែតិច។ បេះដូងអ្នកចេះអត់ឱនកាន់តែធំ នោះនឹងទទួលបានរបស់ល្អកាន់តែច្រើន។ មនុស្សបែបនេះនឹងមិនងាយរងទុក្ខឡើយ។
និស្ស័យរបស់មនុស្សប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានភាពនីមួយៗ។ ពេលបានជួបយើងសប្បាយចិត្ត សើច និងនិយាយដោយសេរី។ ពន្លឺត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងចិត្ត ប៉ុន្តែធ្ងន់ត្រូវបានបញ្ចេញដោយពាក្យសម្ដី និងសកម្មភាព ដែលត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីធ្វើបាបមនុស្សជុំវិញខ្លួន។
នៅពេលដែលមនុស្សរស់នៅអាចបើកចិត្តបាន នោះវិញ្ញាណអាចរីកចម្រើនបាន។ ចិត្ត និងចិត្តកាន់តែទូលាយ ទុក្ខកាន់តែស្រាល។ មនុស្សដែលមានចិត្តចង្អៀតនឹងជាធម្មតាមិនចេះអត់ឱន ស្រឡាញ់ និងទទួលយកចំណុចខ្វះខាតរបស់អ្នកដទៃ។
២. ខឹងច្រើន
ក្នុងជីវិតបញ្ហាធំបំផុត គឺការខឹង ស្អប់ពេលមិនពេញចិត្ត។ ព្រះពុទ្ធបានបង្រៀនថា កំហឹងគឺជាការបាត់បង់គុណធម៌យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ កំហឹងកើតឡើងហើយ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ឬយកឈ្នះវាបានទេ ទោះបីជាយើងបានសាងកុសលប៉ុន្មានក្នុងជីវិតមុននេះ អំពើល្អប៉ុន្មានហើយ យើងបានឧស្សាហ៍សូត្រធម៌ក៏មិនមានប្រយោជន៍ដែរ។
កំហឹងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ ប៉ុន្តែវាក៏ប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងសង្គមផ្សេងទៀតជាអវិជ្ជមាន។ វាធ្វើឱ្យចិត្តយើងបិទបាំង ដូច្នេះយើងមិនអាចមើលឃើញការពិតនៃវត្ថុទាំងឡាយដែលលេចចេញមក មិនអាចសម្រេចបាននូវការរំដោះចេញ មិនអាចទទួលបាននូវសុភមង្គលពិតឡើយ។
៣. មិនស្តាប់បង្គាប់ឪពុកម្តាយ
ឪពុកម្តាយ គឺជាពរជ័យដ៏អស្ចារ្យបំផុតដែលយើងមាននៅក្នុងពិភពលោកនេះ។ ការគោរពមាតាបិតាអាចទទួលបានពរជ័យដ៏អស្ចារ្យ ប៉ុន្តែការមិនគោរពមាតាបិតានឹងកាត់បន្ថយគុណធម៌អវិជ្ជមានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
មនុស្សកើតក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ ឬអ្នកមាន បើពួកគេមានចិត្តគោរព និងកោតក្រែងចំពោះមាតាបិតា ពួកគេក៏កំពុងសន្សំពរជ័យសម្រាប់ខ្លួនឯងដែរ។
មនុស្សកតញ្ញូអាចធ្វើជាគម្រូដល់កូនៗ ពួកគេអាចឱ្យកូនៗរបស់ពួកគេមានអារម្មណ៍សុខដុមរមនា និងភាពកក់ក្តៅក្នុងគ្រួសារ ដើម្បីឱ្យកូនរបស់ពួកគេក្លាយជាមនុស្សកតញ្ញូ។
៤. អំពើលួចឆក់ប្លន់
ការលួចគឺជារឿងមិនល្អឡើយ។ ដរាបណាអ្នកកាន់កាប់របស់ដែលមិនមែនជារបស់អ្នក វាគឺជាការលួច។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់បង្រៀនថា ការលួចជាកម្មដែលត្រូវចៀសវាង ។ បើចិត្តលួច អ្នកនឹងត្រូវទទួលកម្មផលដែលមិនអាចគណនាបាន។
៥. សាបព្រោះកម្មអាក្រក់
ពេលនិយាយត្រូវតែជ្រើសរើសពាក្យល្អ ឬគំនិតល្អ និយាយពាក្យល្អដើម្បីទទួលពរជ័យ។ មនុស្សដែលតែងតែនិយាយពាក្យឃោរឃៅ សម្លុត និងមើលងាយអ្នកដទៃ គឺបំផ្លាញគុណធម៌អវិជ្ជមានរបស់ខ្លួន។ បុរាណបានជឿថា ការនិយាយអាក្រក់អំពីអ្នកដទៃនឹងប៉ះពាល់ដល់ភាពសុខដុមរមនារវាងស្ថានសួគ៌ ផែនដី និងមនុស្ស ដែលនាំឱ្យមហន្តរាយ។
មនុស្សជាច្រើនគិតថានេះជាគំនិតអបិយជំនឿ ក៏មានមនុស្សដែលគិតថាហេតុ និងផល គឺជាគំនិតមិនច្បាស់លាស់ ដែលមិនមែនជាការពិត។ "បុព្វហេតុ" មានន័យថាកម្មនៃហេតុ និងផល។ "មនុស្ស" មានន័យថាបុព្វហេតុ ឬកំណត់ទុកជាមុន។ "ផ្លែ" គឺជាលទ្ធផល ឬការសងសឹក។
កាលបើមិនជឿលើហេតុ និងផល កុំជឿលើបាបកម្ម កុំជឿលើជីវិតក្រោយ កុំគិតរឿងអ្វី នោះនឹងបង្កើតកម្មផលអាក្រក់៕
ប្រភព ៖ Phunutoday / Knongsrok