សង្គ្រាមវៀតណាមជារឿយៗត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាសង្គ្រាមអាមេរិកជាមួយវៀតណាមផ្តាច់មុខ តែការពិត! សង្គ្រាមនៅវៀតណាមពាក់ព័ន្ធនឹងទាហាន និងការគាំទ្រពីប្រទេសជាច្រើនទាំងសងខាង។ រួមជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកជំនួយយោធាត្រូវបានផ្តល់ជូនដល់ប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូង និងមានប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង អូស្រ្តាលី នូវែលសេឡង់ ហ្វីលីពីន ថៃ តៃវ៉ាន់ ប្រេស៊ីល និងអេស្ប៉ាញ។
ដូចគ្នានេះដែរ! ប្រទេសវៀតណាមខាងជើងទទួលជំនួយពីសហភាពសូវៀត និងបណ្តាប្រទេសប្លុកកុម្មុយនិស្ត ដូចជាឆែក ស្លូវ៉ាគី គុយបា កូរ៉េខាងជើង និងអាល្លឺម៉ង់ខាងកើត។ មកដល់ពេលនេះអ្នកគាំទ្រធំនិងសំខាន់បំផុត នៃការខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើសង្គ្រាមនៅវៀតណាមខាងជើងគឺប្រទេសជិតខាងនៅភាគខាងជើងរបស់ពួកគេគឺចិន។
ការគាំទ្រនេះមិនត្រឹមតែជាការផ្ដល់សម្ភារៈសឹកអាវុធ និងគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលត្រូវបានគេបំភ្លេចពីប្រវត្តិសាស្រ្តសង្គ្រាមវៀតណាមគឺកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិនដែលបានទៅជួយនៅវៀតណាមខាងជើងក្នុងសង្គ្រាមមួយនេះ។ ការគាំទ្ររបស់ចិនចំពោះវៀតណាមបានចាប់ផ្តើមភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីកងកម្លាំងកុម្មុយនិស្តដឹកនាំដោយម៉ៅ សេទុងបានផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលជាតិនិយមចិន ចាង ខៃជៀក និងបានគ្រប់គ្រងប្រទេសចិនដីគោកនៅឆ្នាំ ១៩៥០ ។
ក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី ១( First Indochina War ) រដ្ឋាភិបាលចិនថ្មី បានផ្គត់ផ្គង់អាវុធ និងគ្រាប់រំសេវដល់ពួកវៀតមិញ ដែលបានប្រយុទ្ធទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង។ បន្ទាប់ពីជ័យជំនះរបស់វៀតណាមមកលើបារាំង ចិនបានបោះមួករបស់ខ្លួនទៅក្នុងសង្វៀនប្រយុទ្ធដោយគាំទ្ររបបកុម្មុយនិស្តវៀតណាមខាងជើង ប្រឆាំងនឹងរបបដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅវៀតណាមខាងត្បូង។ ការគាំទ្ររបស់ចិនចំពោះវៀតណាមខាងជើងគឺមានទំហំធំធេង ដោយមានសព្វាវុធនិងគ្រឿងបរិក្ខាគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ដល់កងទ័ពស្មើនឹងទំហំកងទ័ពសម្រាប់សង្គ្រាមលោកលើកទី ២ អ៊ីចឹង។
នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៦៤ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៥ ចិនបានផ្គត់ផ្គង់ប្រទេសវៀតណាមខាងជើងនូវអាវុធប្រហែល ២ លានគ្រឿង គ្រាប់កាំភ្លើង ១,៥ ពាន់លានគ្រាប់ កាំភ្លើងធំ ៦៥០០០ ដើម គ្រាប់កាំភ្លើងធំ ១៧ លានគ្រឿង រថយន្តដឹកកងទ័ពនិងដឹកសម្ភារៈសឹក ១៥៧៧៧ គ្រឿង រថក្រោះ ៥៦០ យន្តហោះ ១៦៤ គ្រឿង ទូរស័ព្ទ ៥០០០០ គ្រឿង វិទ្យុទាក់ទង ៣០,០០០ គ្រឿង និងស្បៀងអាហារ ៨ លានតោន ។ បន្ថែមពីលើអាវុធនិងគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ ការគាំទ្ររបស់ចិនបានកើតឡើងក្នុងទម្រង់ជាកម្លាំងពលកម្មផងដែរ។ នៅពេលដែលប្រទេសផ្សេងទៀតដូចជាសហភាពសូវៀត គុយបា អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត និងប្រទេសផ្សេងទៀតបានបញ្ជូនទីប្រឹក្សាយោធា និងអ្នកបើកយន្តហោះ ចិនបានបញ្ជូនទាហានរាប់ពាន់នាក់ទៅបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពនៅទូទាំងប្រទេសវៀតណាម។
ភាគច្រើននៃអង្គភាពយោធាទាំងនេះបានបម្រើការជាវិស្វករយោធា កងឆ្មាំ កងផ្គត់ផ្គង់ និងមុខងារនៅសមរភុមិខាងក្រោយផ្សេងទៀត។ ភាគច្រើនពួកគេបម្រើការក្នុងកងវរសេនាតូចជើងអាកាសប្រឆាំងយន្ដហោះ ដែលបង្កើតជាអង្គភាពប្រឆាំងយន្ដហោះសរុបចំនួន ១៦ ទូទាំងប្រទេសវៀតណាមខាងជើង។ ក្នុងចំណោមការខាតបង់របស់យន្តហោះអាមេរិកទាំងអស់ ៣៨% គឺជាលទ្ធផលនៃកងប្រឆាំងយន្តហោះរបស់ចិន។ ការចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមបានកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៧ ដោយមានបុគ្គលិកយោធាចិន ១៧០.០០០ នាក់ឈរជើងនៅទូទាំងប្រទេស។
ក្នុងចំណោមជនជាតិចិន ៣២០.០០០ នាក់បានបម្រើការនៅប្រទេសវៀតណាម ជនជាតិចិនទាំងនោះស្លាប់ចំនួន ១.១០០ នាក់ និងរបួសជាង ៤.០០០ នាក់។ ខណៈពេលដែលទាហានចិនពីរបីនាក់បានបម្រើនៅក្នុងសមរភូមិជួរមុខ ពួកគេបានដោះលែងជនជាតិវៀតណាមខាងជើងរាប់រយរាប់ពាន់នាក់។ បន្ទាប់មក! ទំនាក់ទំនងសង្រ្គាមវៀតណាមរវាងប្រទេសទាំងពីរមានសភាពជូរចត់កាន់តែខ្លាំងឡើង នៅពេលដែលជម្លោះនយោបាយកើតឡើងរវាងសហភាពសូវៀត និងចិន។
ចិនទាមទារឱ្យវៀតណាមបញ្ឈប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយសូវៀត តែវៀតណាមបានបដិសេធ។ ក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្ស ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងវៀតណាមមានភាពតានតឹងឡើងៗ រហូតឈានដល់ការលុកលុយប្រទេសវៀតណាមរយៈពេល ៣ សប្តាហ៍ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ ដោយការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតាមព្រំដែន ហើយការប៉ះទង្គិចនេះនៅតែបន្តនៅចុងឆ្នាំ ១៩៩០៕
រូបភាព៖ Vietnam Conflicts page