មានពាក្យចាស់មួយពោលថា «អាចទប់បាន អ្នកអាចដាក់ចុះ» ។ "ការកាន់" គឺជាសមត្ថភាព ការរ៉ាប់រង គឺជាទំនួលខុសត្រូវ។ ការដាក់ចុះ គឺជាប្រាជ្ញា ការរំដោះ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញធម្មជាតិ។
១. លះបង់ការអន់ចិត្ត
ជីវិតមិនតែងតែរលូនទេ ពេលខ្លះមានសំណាងល្អ តែជួនកាលក៏សំណាងអាក្រក់ មានកាលៈទេសៈអំណោយផល និងជួបទុក្ខលំបាកតែងកើតមាន។ អ្វីដែលមិនគាប់ចិត្ត គឺជាប្រភេទនៃការសាកល្បង វិធីនៃការក្លែងក្លាយ។ ការអន់ចិត្តមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ គឺមានតែបង្កើនទុក្ខប៉ុណ្ណោះ។ ការអន់ចិត្តនឹងកាត់បន្ថយចរិតរបស់ខ្លួន កាត់បន្ថយភាពរីកាយ និងបំផ្លាញឆន្ទៈរបស់ខ្លួនឯង។
២. លះបង់សេចក្តីទុក្ខ
ក្នុងជីវិតរឿងដែលធ្វើឱ្យអ្នកសប្បាយចិត្តមានតិចតួចណាស់ រឿងដែលធ្វើឱ្យអ្នកសោកសៅ និងវេទនា គឺពិតជាមានច្រើន។ តើយើងគួរធ្វើអ្វី? អ្វីៗត្រូវតាមធម្មជាតិ ទោះជាកើតមានអ្វីក៏ដោយ ប្រើភាពស្ងប់ស្ងាត់ដើម្បីដោះស្រាយភាពសៅហ្មងក៏នឹងរលាយបាត់ទៅ។
មានរឿងល្អ ឬអាក្រក់ជាច្រើនដែលកំណត់ដោយស្ថានភាពចិត្តរបស់យើង។ ប្រសិនបើយើងចាត់ទុករឿងទាំងនេះជាការកែលម្អខ្លួនឯង នោះយើងអាចកែលម្អពីទីនោះ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងមានអារម្មណ៍ថាវាជាទុក្ខនោះ តាមធម្មជាតិសម្ពាធដែលសង្កត់នឹងកើនឡើងទ្វេដង។ ដូច្នេះ អ្វីៗដែលអាចដោះស្រាយបាន គួរតែដោះស្រាយដោយអស់ពីកម្លាំងចិត្ត ហើយអ្វីដែលហួសពីសមត្ថភាពរបស់យើង គួរតែទុកឱ្យធម្មជាតិវិញ។
៣. លះបង់ភាពអាត្មានិយម
មនុស្សដែលតែងតែគិតតែពីខ្លួនឯង គឺជាមនុស្សអាត្មានិយម។ គេគិតតែពីខ្លួនឯង ហើយមិនខ្វល់ពីអារម្មណ៍អ្នកដទៃ។ មនុស្សបែបនេះតែងតែមានអារម្មណ៍ថា ពួកគេត្រឹមត្រូវពួកគេសំខាន់បំផុត។
បើចង់រស់នៅដោយសេរី និងរីករាយ ត្រូវលះបង់ភាពអាត្មានិយម ឈរលើជំហរអ្នកដទៃ ផ្លាស់ប្តូរការគិត យើងនឹងឃើញថាចិត្តរបស់យើងកាន់តែបើកចំហរ ផ្លូវជីវិតកាន់តែភ្លឺស្វាង និងស្រស់ស្រាយជាងមុន។
៤. លះបង់កំហឹង
មានសុភាសិតមួយឃ្លាបានពោលថា «កំហឹងគឺសភាវគតិ ការគ្រប់គ្រងកំហឹង គឺជាភាពក្លាហាន»។ នៅពេលដែលយើងខឹង ហេតុផលរបស់យើងច្រើនតែត្រូវបានបិទបាំង។
យើងងាយនិយាយពាក្យសម្ដី ហើយធ្វើអ្វីដែលធ្វើឱ្យអ្នកដទៃឈឺចាប់។ ពេលមនុស្សខឹង ជាដំបូងកុំនិយាយ ចូរដកដង្ហើមវែងៗ បន្ថយអារម្មណ៍បន្តិច។ បន្ទាប់មកគិតអំពីអ្វីដែលអ្នកគួរនិយាយ និងធ្វើ។
៥. លះបង់ភាពខ្ជិលច្រអូស
មនុស្សខ្ជិលច្រអូសច្រើនតែមានចិត្តអាស្រ័យ ហើយចង់តាំងលំនៅក្នុងសភាពបច្ចុប្បន្ន។ ពួកគេគ្មានឆន្ទៈរីកចម្រើនទេ ធ្វើការកាត់ផ្លែត្របែក ចូលចិត្តបើកមាត់រង់ចាំផ្លែល្វាដើម្បីធ្វើកិច្ចការ។ បើចង់មានអនាគតល្អ ត្រូវតែព្យាយាមឱ្យអស់ពីសមត្ថភាព។ ភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម គឺជាធាតុសំខាន់នៃភាពជោគជ័យ។
៦. លះបង់គំនិតអវិជ្ជមាន
មនុស្សដែលមានផ្នត់គំនិតទុទិដ្ឋិនិយម នឹងបាត់បង់សីលធម៌ តែងតែឃើញផ្នែកអាក្រក់ ពេលមើលបញ្ហា គិតគ្រប់រឿង និងគិតពីផ្នែកមិនជោគជ័យ តែងតែមានអារម្មណ៍ថាខ្លួនមិនល្អដូចអ្នកដទៃ។
មានពាក្យចាស់ពោលថា អ្នកណាដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត បុគ្គលនោះនឹងមានប្រយោជន៍។ នីមួយៗមានគុណសម្បត្តិរៀងៗខ្លួន។ លើកកម្ពស់ភាពខ្លាំងរបស់ខ្លួនឯង ពិតជាដាក់ចិត្តធ្វើអ្វីដែលអ្នកមានសមត្ថភាព មួយរយៈក្រោយមកអ្នកនឹងឃើញប្រសិទ្ធភាព។
៧. លះបង់ការច្រណែន
ការប្រច័ណ្ឌ និងការច្រណែន គឺជាថ្នាំពុលដែលអាចធ្វើឱ្យមនុស្សបាត់បង់គំនិតដើមរបស់ពួកគេ ហើយថែមទាំងជម្រុញឱ្យពួកគេស្លាប់ទៀតផង។ សេចក្តីច្រណែននឹងញាប់ញ័រតាមធម្មជាតិរបស់មនុស្សបន្តិចម្តងៗ ដោយបំពេញចិត្តរបស់មនុស្សដោយគំនិតព្យាបាទ។
តាមពិតទៅ មនុស្សម្នាក់ៗមានមាគ៌ារៀងៗខ្លួន មិនចាំបាច់មានចិត្តច្រណែន ឬច្រណែននោះទេ ហើយក៏មិនចាំបាច់ “ប្រាថ្នាចង់បាន” ឱ្យដូចអ្នកដទៃដែរ។ ព្យាយាមបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកឱ្យបានល្អ អ្វីដែលគួរមាននឹងមាន។
៨. លះបង់ការលោភលន់
មនុស្សច្រើនតែមានសេចក្តីប្រាថ្នា និងលោភលន់ច្រើន។ លោភលន់ចង់បានលុយ និងទ្រព្យសម្បត្តិ តណ្ហាផ្លូវភេទ និងការសប្បាយ សូម្បីតែមនុស្សសម័យនេះ នៅតែចង់បានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនដោយគ្មានន័យ ធ្វើឱ្យសីលធម៌កាន់តែថោកទាប។
មនុស្សដែលមានគំនិតច្រើននឹងស្ងប់ក្នុងចិត្ត។ បុរាណបានពោលថា “បើអ្នកមានចិត្តគ្រប់គ្រាន់ក្នុងចិត្ត អ្វីៗនឹងឆ្អែត បើមានសេចក្តីលោភក្នុងចិត្ត អ្នកនឹងមានអារម្មណ៍មិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ”។ ទាល់តែមនុស្សចេះដឹងគ្រប់គ្រាន់ ទើបមនុស្សអាចរស់នៅដោយសប្បាយរីករាយ អាចទទួលបានភាពស្រស់ស្អាតនៃអ្វីៗក្នុងជីវិត និងចៀសផុតពីគ្រោះមហន្តរាយដែលនាំមកដោយភាពលោភលន់៕
ប្រភព ៖ Phunutoday / Knongsrok