ពាក្យថា "ផលិតផលទាំង ៩ របស់មនុស្សខ្ពស់ខ្ពស់" គឺសម្ដៅលើគុណសម្បត្ដិ ៩ យ៉ាងរបស់បុគ្គលនោះ។ បើអ្នកចង់ជោគជ័យ និងត្រូវបានអ្នកដទៃគោរព អ្នកត្រូវបណ្ដុះនូវគុណសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃទាំង ៩ យ៉ាងនេះ។
១. ភាពស្មោះត្រង់
ភាពស្មោះត្រង់ គឺជាគុណភាពដ៏មានតម្លៃរបស់មនុស្ស។ នេះហាក់បីដូចជាគំនិតសាមញ្ញបំផុត។ ប៉ុន្តែភាពស្មោះត្រង់ហួសពីគោលគំនិត «កុំកុហក» ។ ការរស់នៅដោយស្មោះត្រង់ និងនិយាយដោយស្មោះត្រង់ នឹងជួយមនុស្សឱ្យកាន់តែមានចិត្តមេត្តា សន្តិភាព និងស្រឡាញ់មនុស្សជាច្រើន។
ភាពស្មោះត្រង់ធ្វើឱ្យបុគ្គលិកលក្ខណៈពិតរបស់មនុស្ស។ ភាពស្មោះត្រង់មិនតែងតែងាយស្រួលនោះទេ វាទាមទារភាពក្លាហាន និងតឹងរ៉ឹងជាមួយខ្លួនអ្នក។ មានតែតាមរយៈការរស់នៅដោយស្មោះត្រង់ និងអស់ពីចិត្តប៉ុណ្ណោះ ទើបអ្នកអាចទទួលបានការគោរពពីអ្នកដទៃ និងជម្រុញអាជីពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក។
២. ដឹងពីរបៀបទទួលយកកំហុស
មិនមែនគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែសុខចិត្តសារភាពកំហុសនៅចំពោះមុខអ្នកដទៃនោះទេ។ ការទទួលស្គាល់កំហុស គឺពិបាកសម្រាប់នរណាម្នាក់។ ជាញឹកញយ មនុស្សច្រើនតែបន្ទោសអ្នកដទៃ ទទួលស្គាល់ថាអ្វីៗទាំងអស់ជាកំហុសរបស់អ្នកដទៃជាមុនសិន ហើយសន្មតថាការយល់ឃើញរបស់ពួកគេត្រឹមត្រូវ។ តាមពិតទៅ ការមិនទទួលស្គាល់កំហុស គឺជាកំហុសខ្លួនឯង។
៣. ជឿជាក់ និងទំនុកចិត្ត
ក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ វាជាការសំខាន់ក្នុងការរក្សាភាពស្មោះត្រង់។ មនុស្សបុរាណបានចាត់ទុកការរក្សាការជឿទុកចិត្តថាជាគុណធម៌ដ៏សំខាន់បំផុតមួយរបស់មនុស្ស ដោយផ្តោតលើការនិយាយកិត្យានុភាព និងបង្កើតលទ្ធផល។ មនុស្សដែលគ្មានជំនឿចិត្ត ពិតជាគ្មានសមិទ្ធផលអស្ចារ្យនោះឡើយ។
ក្នុងនាមជាមនុស្សម្នាក់ លុះត្រាតែអ្នកមានចិត្តស្មោះត្រង់ ទើបអ្នកអាចទទួលបានការគោរពពីអ្នកដទៃ នោះអ្នកនឹងមានជំហររឹងមាំក្នុងសង្គម។ ចំពោះការងារក៏មិនថាមានបញ្ហាអ្វីដែរ គឺត្រូវស្វែងរកពិតប្រាកដមិនអាចក្លែងក្លាយមិនទុកចិត្តមនុស្សបាន។
៤. សេចក្តីសប្បុរស
ក្នុងគ្រាដ៏ច្របូកច្របល់ សេចក្តីសប្បុរសត្រូវបានគេចំអកជាញឹកញាប់។ ប៉ុន្តែនៅទីបញ្ចប់ សេចក្តីសប្បុរស គឺជាមធ្យោបាយតែមួយគត់ដើម្បីរក្សាសតិសម្បជញ្ញៈ ផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់មនុស្ស និងនាំមនុស្សឱ្យរួចផុតពីទុក្ខលំបាក។
បុរាណបានពោលថា៖ «មនុស្សល្អត្រូវបានមនុស្សគ្រប់គ្នាគោរព មាគ៌ាសួគ៌ត្រូវបានការពារ ពរជ័យតាមដាន អំពើអាក្រក់ត្រូវបានរក្សាឱ្យឆ្ងាយ ហើយទេវតាត្រូវបានការពារ»។
សេចក្តីសប្បុរសពិតមិនមែននៅក្នុងរូបរាងខាងក្រៅទេ ប៉ុន្តែនៅក្នុងការបង្ហាញខាងក្នុង។ សេចក្តីសប្បុរសមិនមែនជាការបង្ហាញការគោរពនៅក្នុងព្រះវិហារទេ ប៉ុន្តែការមានចិត្តសប្បុរសចំពោះមនុស្សគ្រប់គ្នា។ សេចក្តីសប្បុរស គឺជាកត្តាសំខាន់បំផុតនៅក្នុងគុណភាពរបស់មនុស្សល្អ។ មនុស្សដែលតែងតែរក្សាចិត្តដឹងគុណតែងតែត្រូវបានគេគោរពពីគ្រប់គ្នា។
៥. ការអត់ឱន
"មហាសមុទ្រចេះអត់ឱនចំពោះទន្លេរាប់រយពាន់ ហើយមហាសមុទ្រធំល្មមអាចផ្ទុកទន្លេរាប់រយពាន់បាន មានតែបេះដូងដែលអត់ឱនទេ ទើបអាចក្លាយជាមនុស្សអស្ចារ្យ"។ មនុស្សត្រូវមានចិត្តអធ្យាស្រ័យ ដើម្បីអាចអភ័យទោសចំពោះរឿងដែលមិនអាចលើកលែងបានក្នុងជីវិត។ កាន់តែស្អប់នៅក្នុងចិត្ត ធ្វើឱ្យមនុស្សកាន់តែវេទនា និងនឿយហត់។ ដូច្នេះ សំខាន់គឺត្រូវចេះអត់ឱនចំពោះអ្នកដទៃ។ នេះក៏ជាវិធីដើម្បីទទួលបានសេចក្ដីសុខក្នុងចិត្ត។
៦. ការយល់ចិត្ត
ក្រៅពីការស្រឡាញ់ និងការអត់ឱន ការយល់ចិត្ត គឺជាអាណាចក្រនៃការគិតផ្សេងទៀត។ ការយល់ដឹង គឺជាអារម្មណ៍នៃភាពស្និទ្ធស្នាល គ្មានចម្ងាយ។ ការយល់ដឹង គឺភាពស្មោះត្រង់នៅក្នុងចិត្ត ការរួបរួមក្នុងជីវិត កន្លែងសម្រាកដ៏សុខសាន្តសម្រាប់ព្រលឹង។ ប៉ុន្តែដើម្បីយល់ ត្រូវការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា និងការថែទាំគ្នាទៅវិញទៅមក។ ដោយសារតែខ្វះការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា នឹងមានការសង្ស័យអំពីរឿងត្រូវ និងខុស វិវាទ និងការយល់ច្រលំ មានតែការយល់ដឹងប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចយល់បាន។
៧. សុភាពរាបសារ
មានសុភាសិតមួយពោលថា «រាបសារមានមោទកភាពទ្វេដង»។ ការបន្ទាបខ្លួនជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃការធ្វើជាមនុស្សល្អ។ កាលពីមុន មនុស្សដែលមានទេពកោសល្យកាន់តែទូលំទូលាយ ការយល់ដឹងកាន់តែមានភាពរាបសារ មិនដែលបង្ហាញទេពកោសល្យរបស់ខ្លួន។ បុរាណបានពោលថា ៖ «ទោះអ្នកស្ថិតក្នុងកម្រិតណាក៏ដោយ ក៏អ្នកមិនអាចលើកខ្លួនឯងបានដែរ ទោះធ្វើអ្វីក៏មិនគួរល្ងង់ដែរ»។
ការធ្វើជាមនុស្សដែលមានចិត្តរាបសារ មិនត្រឹមតែមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការរីកចម្រើនរបស់ខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងអាចចុះសម្រុងជាមួយអ្នកដទៃទៀតផង។ មនុស្សដែលមានចិត្តរាបទាបត្រូវបានគ្រប់គ្នាស្រឡាញ់។
៨. ភាពទន់ភ្លន់
ភាពទន់ភ្លន់ សម្ដៅលើបុគ្គលិកលក្ខណៈដែលមានសន្តិភាព ភាពទន់ភ្លន់ ងាយស្រួលក្នុងការរស់នៅចុះសម្រុងជាមួយអ្នកដទៃ ត្រូវបានគេនិយាយថាជាភាពស្រស់ស្អាត និងគុណធម៌របស់មនុស្ស។ មនុស្សស្លូតបូតតែងតែរក្សាអាកប្បកិរិយារាបទាប និងប្រុងប្រយ័ត្នដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ដែលមិនអាចកែប្រែបាន។
ទោះបីជាពួកគេតស៊ូក្នុងដែនកំណត់របស់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនរឹងរូស ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ ប៉ុន្តែគោរពអ្នកដទៃ។ មនុស្សស្លូតបូតយល់ថា មនុស្សត្រូវមានចិត្តល្អចំពោះគ្នា ទើបអាចយល់បានយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់នូវពាក្យថា មធ្យមក្នុងជីវិត។
មនុស្សជាតិមានធ្មេញរឹង អណ្តាតទន់ រហូតដល់ទីបញ្ចប់នៃជីវិត ទោះបីធ្មេញជ្រុះក៏ដោយ ក៏អណ្តាតនៅតែមានដដែល ដូច្នេះហើយអាចនៅជាប់បានយូរ និងទន់។ ចិត្តទន់ភ្លន់ គឺជាវឌ្ឍនភាពដ៏អស្ចារ្យបំផុតក្នុងការកែលម្អខ្លួនឯង។ ជីវិតដ៏សុខសាន្តអាចមានសុភមង្គលយូរជាងនេះ។
៩. ដឹងពីរបៀបដាក់ចុះ
ជីវិតពេលខ្លះត្រូវបានប្រដូចទៅនឹងវ៉ាលីមួយ លើកវាឡើងនៅពេលដែលអ្នកត្រូវការវា ហើយដាក់វាចុះនៅពេលដែលអ្នកមិនត្រូវការវាទៀត។ ពេលដែលអ្នកគួរតែលែង ប៉ុន្តែមិនព្រមលែង វាប្រៀបដូចជាការអូសវ៉ាលីធ្ងន់ ចិត្តមិនអាចទំនេរបានទេ។
ពាក្យចាស់ពោលថា កាន់ឡើង ទម្លាក់ចុះ គឺសមត្ថភាពនៃការទទួលខុសត្រូវ ។ ដាក់ “ចុះ” គឺជាប្រាជ្ញា ការរំដោះខ្លួន និងសេរីភាព។ ដូច្នេះក្នុងជីវិត អ្នកត្រូវដឹងថា អ្វីគួរកាន់ អ្វីមិនគួរ ទុកចោល៕
ប្រភព ៖ Phunutoday / Knongsrok