ពិធីកោរជុក ជាទំនៀមខ្មែរបុរាណ តែបែរជាត្រូវគេបំភ្លេចចោល ស្ទើរតែវិនាសបាត់បង់ទៅហើយ
ពិធីកោរជុក គឺជាពិធីដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ក្មេង ដែលរៀបនឹងពេញវ័យ ហើយពិធីកោរជុក ជាឈ្មោះផ្លូវការ បើតាមសម្តីសាមញ្ញរបស់អ្នកស្រុក គេហៅថា « កោរសក់ ឬកោរកំប៉ោយ » ដែលក្មេងប្រុសស្រីទុកលើក្បាល ចាប់តាំងពីអាយុ៣ឆ្នាំ រហូតដល់ធំ ទើបកាត់ផ្តាច់ក្នុងពិធីកោរជុកនោះ។
គោលបំណងសំខាន់ នៃពិធីនេះ គឺដើម្បីប្រសិទ្ធិក្មេង និងសម្តែងការតបស្នងសងគុណ ដល់អ្នកម្តាយ ដែលមាន សេចក្តីលំបាកនៅពេលឆ្លងទន្លេ ឬក៏ម្តាយ បានធ្វើការបន់ស្រន់ សូមឲ្យការឆ្លងទន្លេបានទទួលនូវសុខសុវត្ថិភាព ដោយសន្យាថ្វាយសក់ដើម្បីលាបំណន់ ឬគេអាចចាត់ទុកពិធីនេះថា ជាពិធីបង្កក់ឆ្មប់ផងដែរ។ ទោះបីជាការពិត អាចារ្យ ឬឪពុកម្តាយ គឺជាអ្នកកោរជុកឲ្យក្មេងៗ ក៏ដោយ ក៏គេឃើញថា ព្រះសង្ឃជាអ្នកឧបកិច្ចធ្វើជាការកោរឲ្យក្មេងៗដែរ។ ហេតុនេះ គេចាំបាច់និមន្តព្រះសង្ឃ មកចូលរួមនៅក្នុងពិធីនេះ។
ទំនៀមទម្លាប់នេះ មានឫសគល់តាំងពីសម័យដែលខ្មែរ កាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនាមកម្ល៉េះ នៅសម័យមុនទំនៀមទម្លាប់កោរជុក ក្នុងព្រះញាតិវង្ស ធ្វើជាទូទៅពុំអាក់ខានឡើយ ដោយកម្មវិធីមានសភាពឱឡារិកពេកណាស់ ពោលគឺ មានរយៈពេលដល់ទៅ៧ថ្ងៃឯណោះ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏នាពេលបច្ចុប្បន្នពិធីកោរជុក ស្ទើរតែវិនាសបាត់បង់ទៅហើយ ព្រោះគេឃើញមានរៀបចំម្តងម្កាល នៅតាមនិគមជនបទខ្លះៗ ប៉ុណ្ណោះ ដូចជានៅតាមភូមិខ្លះ នៃតំបន់អង្គរ ក្នុងខេត្តសៀមរាប និងនៅភាគខាងជើង ឬ ភាគពាយព្យ នៃប្រទេស ព្រោះតែការចំណាយច្រើនពេក។
កោរជុក ជាពិធីទំនៀមមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងសម្រាប់ក្មេងតូច ឬជំទង់ (មានទាំងប្រុស និងស្រី) ដែលពុំទាន់ពេញវ័យនៅឡើយ ពោលគឺ គេត្រូវធ្វើពិធីនេះ នៅមុនពេលដែលក្មេងនោះ ពេញវ័យជាដាច់ខាត។ ម្យ៉ាងទៀត គេនិយមធ្វើពិធីនេះ ទៅតាមខ្សែស្រឡាយ គ្រួសារដែលមានទម្លាប់ទុកសក់ជុក រហូតតកូនតចៅ។
គួរកត់សម្គាល់ថា គេអាចកោរជុក សម្រាប់តែក្មេងម្នាក់ក៏បាន ប៉ុន្តែដោយសារពិធីនេះ តែងមានភាពឱឡារិកហើយត្រូវចំណាយធនធានច្រើនផងនោះ គេក៏និយមធ្វើចូលគ្នា។ បើធ្វើចូលគ្នា បែបនេះចំនួនក្មេងត្រូវជាចំនួនសេស ហើយបើចំនួនជាលេខគត់វិញ គេត្រូវរកក្មេងណាម្នាក់ផ្សេងទៀតមកអង្គុយឧបកិច្ចជាមួយគ្នានៅមុនពេលកោរផ្តាច់ជុក។ ក្មេងដែលត្រូវកោជុករួមគ្នានេះ ជាមធ្យមគេឃើញមានប្រមាណ៥នាក់។
# ប្រវត្តិនៃពិធីកោរជុក
១.និយមន័យ
ជុកគឺជាកំប៉ូតសក់ឬផ្នួងសក់នៃកុមារា-កុមារីដែលគេកោរទុកឲ្យនៅតែត្រង់បង្ហើយ។ តាមទំនៀមបុរាណគេទុកជុកឲ្យក្មេងតាំងតែពីអាយុ៣ឆ្នាំ។ ពិធីកោរជុកឬភាសាសាមញ្ញហៅថា កោរសក់ឬកោរកំប៉ោយ គឺជាពិធីមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ក្មេងដែលរៀបនិងពេញវ័យ។
២.ប្រវត្តិនៃពិធីកោរជុក
ពិធីកោរជុកជាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរដែលមានតាំងពីយូរយាណាស់មកហើយ។ទំនៀមទម្លាប់នេះគឺមានឫសគល់មកពីលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនាដែលប្រារព្ធធ្វើឡើងតាំងតែខ្មែរកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនាមកម្ល៉េះ។ព្រះគណេសដែលជាកូនរបស់ព្រះឥសូរដែលដាច់ព្រះកេសហើយត្រូវបានព្រះឥសូរ ត ឡើងវិញដោយយកក្បាលដំរីភ្ជាប់ឡើងវិញនាពេលនោះគឺកើតឡើងក្នុងថ្ងៃកោរជុក ឬតាមទំនៀមព្រាហ្មណ៍ហៅថា « ចម្រើនព្រះកេសា » របស់ព្រះគណេស។សូម្បីតែរូបគំនូរនៅវត្តបូព៌ក្នុងខេត្តសៀមរាប ក៏គេឃើញមានគំនូររឿងរាមកេរ្តិ៍ដែលក្នុងនោះពាលីបាន ព អង្គ ទ ទៅឲ្យតាបសឫសីកោរជុកនៅក្នុងពិធីមួយ។
៣.លក្ខខណ្ឌនៃពិធីកោរជុក
កោរជុកជាទំនៀមមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងសម្រាប់ក្មេងតូចឬជំទង់ទាំងប្រុស-ស្រីដែលពុំទាន់ពេញវ័យនៅឡើយពោលគឺគេត្រូវធ្វើពិធីនេះនៅមុនពេលដែលក្មេងនោះពេញវ័យជាដាច់ខាត។គេអាចកោរជុកសម្រាប់ក្មេងតែម្នាក់ក៏បាន តែដោយពិធីនេះតែងមានសភាពឱឡារិកហើយត្រូវចំណាយទ្រព្យធនច្រើនគេក៏និយមធ្វើចូលគ្នា។បើធ្វើចូលគ្នាចំនួនក្មេងត្រូវតែជាចំនួនសេស។ប្រសិនបើទុកជុកមួយគេអាចនិមន្តព្រះសង្ឃវត្ត១ឬ៣ តែបើទុកជុក៣វិញគេត្រូវនិមន្តព្រះសង្ឃចំនួន៧វត្ត មករួមពិធីនេះ។
នៅសម័យមុន ទំនៀមទម្លាប់កោរជុកនៅក្នុងជួរព្រះរាជវង្សខ្មែរត្រូវបានគេអនុវត្តន៍ជាទូទៅនិងពុំដែលអាក់ខាននោះទេ។ជាក់ស្ដែងនៅដើមស.វទី២០ ពិធីកោរជុកនៃព្រះអង្គម្ចាស់ចន្ទលេខាព្រះបុត្រារបស់ព្រះបាទនរោត្តមត្រូវបានគេប្រារព្ធធ្វើមានសភាពយ៉ាងឱឡារិកណាស់រហូតដល់ទី៧ថ្ងៃឯណោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះពិធីកោរជុកស្ទើតែវិនាសបាត់បង់ទៅហើយដោយគេឃើញមានប្រារព្ធធ្វើម្តងម្កាលនៅស្រុកសូត្រនិគម ខេត្តសៀមរាប នឹងនៅភាគខាងជើងឬភាគពាយព្យនៃប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះ។
៣.លក្ខខណ្ឌនៃពិធីកោរជុក
កោរជុកជាទំនៀមមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងសម្រាប់ក្មេងតូចឬជំទង់ទាំងប្រុស-ស្រីដែលពុំទាន់ពេញវ័យនៅឡើយពោលគឺគេត្រូវធ្វើពិធីនេះនៅមុនពេលដែលក្មេងនោះពេញវ័យជាដាច់ខាត។គេអាចកោរជុកសម្រាប់ក្មេងតែម្នាក់ក៏បាន តែដោយពិធីនេះតែងមានសភាពឱឡារិកហើយត្រូវចំណាយទ្រព្យធនច្រើនគេក៏និយមធ្វើចូលគ្នា។បើធ្វើចូលគ្នាចំនួនក្មេងត្រូវតែជាចំនួនសេស។ប្រសិនបើទុកជុកមួយគេអាចនិមន្តព្រះសង្ឃវត្ត១ឬ៣ តែបើទុកជុក៣វិញគេត្រូវនិមន្តព្រះសង្ឃចំនួន៧វត្ត មករួមពិធីនេះ។
៤. គោលបំណងនៃពិធីកោរជុក
ក្រុមគ្រួសារដែលធ្វើពិធីកោរជុុកសម្រាប់បុត្រធីតារបស់ខ្លួនតែងមានគោលបំណងផ្សេងៗគ្នា។ខ្លះគឺដើម្បីប្រសិទ្ធីក្មេង ខ្លះជាការសម្តែងការតបស្នងសងគុណឪពុកម្តាយ ខ្លះដើម្បីលាបំណន់ ខ្លះចាត់ទុកជាពិធីបង្កក់ឆ្មប ខ្លះដើម្បីជាគ្រឿងមង្គលសិរីសួស្តីក្នុងជីវិតរបស់ក្មេងៗ។
៥.ការប្រព្រឹត្តទៅនៃពិធីកោរជុក
ជាទូទៅប្រជាជនខ្មែរនិយមធ្វើពិធីនេះនៅក្នុងខែមាឃ ផល្គុន នឹងពិសាខ។មានរយៈពេលចន្លោះពី២ថ្ងៃដល់១សប្តាហ៍ទៅតាមលទ្ធភាពជាក់ស្ដែង។ រីឯសណ្តាប់វិញមានដូចជា បាយសី(តំណាងសាមីអ្នកកោរជុក) បាយព្រលឹង ស្រូវកញ្ជើ គ្រឿងអង្កររាប(មានបង្កប់ន្វសម្ភារៈផ្សេងៗដូចជា ដូងនាឡិ ដូងតក់ ស្បូវភ្លាំង ត្រល់ដែលចងជាមួយចិញ្ចៀនជាដើម) ពពិល ប្រដាប់ហៅព្រលឹង ប្រដាប់កោរសក់ ព្រះខ័ន(ធ្វើពីស្លឹកត្នោត) គ្រឿងតុបតែងខ្លួន ជមផ្សេងៗ នឹងមានផ្លែឈើនានាទៅតាមលទ្ធភាពគ្រួសារ។
គេផ្តើមពិធីនេះនៅចុងរសៀលដោយរៀបចំពិធីក្រុងពាលី កិច្ចពិធីបួងសួងនៅមុខអាសនៈ អមដោយភ្លេងពិណពាទ្យខ្មែរ។នៅក្បាលព្រលប់គេនិមន្តព្រះសង្ឃ៥ឬ៧អង្គសូត្រមន្តនិងមានការសែនព្រេនរំឭកដល់ព្រលឹងដូនតា។
កិច្ចបន្ទាប់ សាមីកោរជុកត្រូវចូលពិធីមួយទៀតហៅថា ពិធីដេកអង្កររាប ដែលសាមីកោរជុកត្រូវដេកលើអង្ករ១តៅ តម្កល់ចាន៣ ពីលើសំពត់៣ហត្ថ តាមកាតចាត់ចែងរបស់អាចារ្យ តមកមានពិធីមួយទៀតជាពិហៅព្រលឹងសក់ ពិធីបង្វិលពពិលនិងបញ្ចុកទឹកដូងដែលមានរសជូរ ប្រៃ ភ្លាវ ដើម្បីទូន្មានដល់សាមីអ្នកកោរជុក។ក្រោយមកអាចារ្យក៏ឲ្យសាមីខ្លួនទន្ទេញធម៌សុគតោរហូតដល់ដេកលក់លើអង្កររាបនោះ។នៅពេលទៀបភ្លឺពេលដែលសាមីខ្លួនដឹងខ្លួនហើយរាវរកត្រល់ដែលចងភ្ជាប់នឹងចិញ្ចៀនត្បូងរួចហើយ ព្រះសង្ឃក៏ចាប់ផ្តើមសូត្រធម៌ជយន្តោចំនួន១០០ចប់។
ពិធីធ្វើធ្មេញជាកិច្ចសំខាន់មួយទៀតសម្រាប់រំងាប់ឧបទ្រព្យចង្រៃឲ្យចេញពីសាមីកោរជុកនៅមុនពិធីសំពះព្រះអាទិត្យ។នៅព្រឹកជាកិច្ចបង្ហើយបុណ្យគេចាប់ផ្តើមធ្វើពិធីកោរផ្តាច់ជុកដល់សាមីខ្លួនដោយមានព្រះសង្ឃមួយអង្គគង់លើអាសនៈបញ្ចាជាអ្នកកោរកោរភ្តាច់ជុក និងមានសង្ឃាជាច្រើនអង្គទៀតសូត្រជយន្តោនិងស្រោចទឹកឲ្យសាមីអ្នកកោរជុកជាបន្តបន្ទាប់។បន្ទាប់មកគេយកសាមីខ្លួទៅបង្វិលពពិលម្តងទៀត ចុងក្រោយគេរាប់បាត្រ និងវេរចង្ហាន់ព្រះសង្ឃជាកិច្ចបង្ហើយបុណ្យ។ប្រជាជនខ្លះពុំទាន់បញចប់ពិធីត្រឹមនេះទេ គេបន្តមានពិធីចងដៃដល់សាមីខ្លួន និងរៀបចំជបលៀងជូនញាតិមិត្តដែលអញ្ជើញចូលរួមពិធីនេះទៀតផង៕
ប្រភពអត្ថបទ៖ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា / Khsabay
ប្រភពរូបភាព៖ Google/ មួយម៉ឺន រសជាត/ ពិធីកោរជុកក្នុងវាំងថៃ
ព័ត៌មានថ្មីៗ
