មានសុភាសិតមួយឃ្លាបានពោលថា ៖ «រៀននិយាយ ត្រូវចំណាយពេល ៣ ឆ្នាំ តែរៀនយល់ដឹងពីអ្វីដែលគួរនិយាយ គឺត្រូវចំណាយពេលមួយជីវិត» ។ មនុស្សឆ្លាត គឺចេះនិយាយ ដឹងពីអ្វីដែលគួរនិយាយ និងអ្វីដែលមិនគួរនិយាយ។
១. ពាក្យសម្ដីពេលដែលសប្បាយចិត្ត
បុរាណបាននិយាយថា៖ «សប្បាយខ្លាំង កើតទុក្ខក៏ខ្លាំង»។ ពេលមានអ្វីសប្បាយកើតឡើងចំពោះមនុស្សម្នាក់ វាងាយនឹងមានការនិយាយទាំងសប្បាយចិត្ត ថែមទាំងសន្យាច្រើនថែមទៀត។ បន្ទាប់ពីជោគជ័យ អារម្មណ៍របស់យើងរំភើបខ្លាំងណាស់ ពេលដែលយើងរំភើបបំផុត កុំនិយាយពាក្យអួតអាង ក្រែងយើងប្រមាថ។
ពេលសប្បាយចិត្ត យើងងាយបាត់កំហឹង ច្រើនតែនិយាយពាក្យមិនរើសមុខ ជួនកាលលាតត្រដាងរាល់ចំណុចខ្សោយទាំងអស់ដោយមិនដឹងខ្លួន។ ត្រង់ចំណុចនេះ បើអ្នកនិយាយច្រើនពេក អ្នកនឹងបាត់បង់ហេតុផល ងាយនិយាយពាក្យដែលអ្នកនឹងស្តាយក្រោយ។ ដូច្នេះនៅពេលដែលអ្នកកំពុងសប្បាយ ចូរនិយាយតិចបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន បើមិនដូច្នោះទេអ្នកនឹងមានបញ្ហា។
២. ពាក្យសម្ដីពេលខឹង
តើការស្អប់មានន័យដូចម្តេច? នេះគឺជាប្រភេទស្រាលនៃកំហឹង។ កំហឹង ហៅម្យ៉ាងទៀតថា កំហឹង ការអាក់អន់ចិត្ត គឺជាអាកប្បកិរិយានៃការមិនពេញចិត្តចំពោះអ្វីដែលបំពានលើ "ខ្ញុំ" ដែលតែងតែចង់បាន ពេញចិត្ត និងបំផ្លើស។
កំហឹងតែងតែជាការបាត់បង់ប្រាជ្ញា ដែលប្រដូចទៅនឹងផ្កាភ្លើងតូចមួយដែលអាចបំផ្លាញព្រៃឈើដ៏ធំល្វឹងល្វើយ។ អត្ថន័យនៃឃ្លានេះប្រាប់យើងថា អ្វីដែលគេហៅថា កំហឹងគឺជាការស្អប់ និងកំហឹងរបស់បុគ្គលដែលមានទម្ងន់ធ្ងន់ពេក ហើយគាត់ធ្វើបាបអ្នកដទៃដើម្បីការពេញចិត្តរបស់គាត់។
ពេលដែលមនុស្សខឹង គាត់មិនអាចគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍របស់ខ្លួនបាន ហើយធ្វើឱ្យអ្វីៗត្រូវបំផ្លាញចោល។ ទោះជាអ្នកថ្លៃថ្នូរ ឬអាក្រក់ ពេលខឹងក៏ក្លាយទៅជាដូចគ្នា ក្លាយទៅជាមនុស្សឆ្កួត»។
នៅពេលដែលមនុស្សម្នាក់មានចិត្តអន់ចិត្ត ពួកគេនឹងគិតដោយលម្អៀង ហើយធ្វើអ្វីមួយខ្លាំងបំផុត។ ពាក្យដែលនិយាយនៅពេលនោះ ងាយនឹងធ្វើបាបអ្នកដទៃយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ដូច្នេះពេលខឹងត្រូវអង្គុយម្នាក់ឯង រៀននៅស្ងៀម ហើយនិយាយតិចដើម្បីចៀសវាងនិយាយពាក្យឈ្លើយ។
៣. ពាក្យនៅពេលសោកសៅ
ពាក្យចាស់ពោលថា ទុក្ខប្រសើរជាងស្លាប់។ ពេលជួបរឿងដែលធ្វើឱ្យខ្លួនឯងសោកសៅ បុគ្គលនោះងាយបាក់ទឹកចិត្ត និងបាត់បង់កម្លាំងចិត្តដើម្បីឈានទៅមុខ។ មនុស្សប្រភេទនេះងាយនឹងចុះចាញ់ ហើយចុងក្រោយក៏បរាជ័យ។
ពេលពិបាកចិត្ត យើងនិយាយអវិជ្ជមាន តូចចិត្ត និងបន្ទោសអ្នកដទៃ។ ពាក្យទាំងនេះមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យខ្លួនឯងមិនធម្មតា មិនទទួលបានការអាណិតពីអ្នកដ៏ទៃនោះទេ ថែមទាំងធ្វើឱ្យអ្នកដទៃចៀសពីអ្នកទៀតផង ព្រោះមិនចង់ជួបបញ្ហា។
ការត្អូញត្អែរអំពីអ្វីមួយនៅពេលដែលអ្នកសោកសៅ មិនមែនជាការសម្រាលទុក្ខខ្លួនឯងនោះទេ វាគ្រាន់តែជាការបាចអំបិលទៅលើមុខរបួសម្តងហើយម្តងទៀត។ ដូច្នេះត្រូវរៀននៅស្ងៀម ហើយនិយាយតិច ទើបជាការល្អ៕
ប្រភព ៖ Phunutoday / Knongsrok