ប្រសិនជាអ្នកបានចូលទៅទស្សនាព្រះបរមរាជវាំងខ្មែរ នៅក្នុងនោះព្រះវិហារ វត្តព្រះកែវមរកត ត្រូវគេស្គាល់ថាទីសក្ការបូជាដ៏មុតមាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ និងរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ ។ ដោយ វត្តដែលមានឈ្មោះដើមថា « វត្តឧបោសថរតនារាម » នេះបានកសាងឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៨៩២ ដល់ ឆ្នាំ១៩០២ តាមលំនាំស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ ហើយត្រូវបានរុះរើសាងសង់ជាថ្មីឡើងវិញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ ដែលជាកន្លែងសំខាន់ សម្រាប់ ព្រះរាជវង្សានិវង្ស និង នាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រីក៏បានប្រារព្ធពិធីបុណ្យផ្សេងៗតាមទំនៀមទំលាប់ព្រះពុទ្ធសាសនានៅទីនេះដែរ។
ព្រះវិហារ ឬវត្តនេះ ត្រូវបានអ្នកទេសចរបរទេសហៅថាវត្តប្រាក់ ដោយសារតែកំរាលឥដ្ឋធ្វើអំពីប្រាក់ មានចំនួន៥៣២៩ផ្ទាំង ដែលក្នុងមួយផ្ទាំងមានទម្ងន់ ១.១២៥ គីឡូក្រាម។ វត្ថុសិល្បៈដែលដាក់តាំងដែលនៅក្នុងព្រះវិហារនេះមានចំនួន ១៦៥០ ដែលភាគច្រើនជាពុទ្ធបដិមាធ្វើពីមាស ប្រាក់ សំរឹទ្ ធនិងមានតុបតែងដោយត្បូងមានតម្លៃដូចជាពេជ្រ ត្បូងទទឹម ត្បូងកណ្តៀងនិងត្បូងមានតម្លៃដទៃទៀត
រីឯរូបបដិមាដែលមានភាពល្បីល្បាញជាងគេ បន្ទាប់ពីព្រះពុទ្ឋបដិមា១អង្គ ធ្វើអំពីត្បូងកែវដ៏មានតម្លៃ ដែលមានពណ៌ដូចមរកតនោះហើយ (បដិមាពិតត្រូវបាន សៀមប្រមូលយកទៅជាមួយនឹងរូបព្រះគោ អំឡុងពេលវាយលុកបានក្រុងអង្គរក្នុងឆ្នាំ ១៤២០) មានព្រះបដិមា មួយអង្គទៀតដែលល្បីល្បាញ និងគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ផងដែរ គឺរូបបដិមាព្រះសិរិអារ្យមេត្រី ដែលធ្វើពីមាសទម្ងន់ ៩០គីឡូមាស និងបញ្ចុះនូវគ្រាប់ពេជ្រចំនួន ៩៥៨៤ គ្រាប់ដែលមួយគ្រាប់ដែលធំជាងគេមានទំហំ ២៥ការ៉ាត់។
យ៉ាងណាមិញ រូបបដិមាដែលល្បីជាងគេមួយនេះ ដោយសារតែឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជាច្រើនដង និងជាច្រើនឆ្នាំ ត្បូងពេជ្រជាច្រើនត្រូវបានបាត់បង់ស្ទើរជាងពាក់កណ្តាល ដែលជាក្តីសោកស្តាយជាខ្លាំងនូវមរតកសាសនារបស់ខ្មែរយើងមួយនេះ។
ដូច្នេះថ្ងៃនេះផងដែរ « ក្នងស្រុក » សូមនាំអារម្មណ៍ប្រិយមិត្តមកដឹងពីប្រវត្តិនៃ បដិមាមាស មួយអង្គនេះ ដោយធ្វើការដកស្រង់ទាំងស្រុងពី គណនីហ្វេសប៊ុកផេក Khmer Architectural ដូចខាងក្រោមនេះ ៖
ព្រះពុទ្ធបដិមាមាស ក្នុងព្រះបរមរាជវាំងខ្មែរ មួយអង្គធំនេះ មាននាមថា ព្រះជិនរង្សីរាជកនរោត្តម (Maitreya Golden Buddha at the Royal Palace of Cambodia) កសាងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩០៤ (ឯកសារខ្លះ ១៩០៦) ដោយ ព្រះករុណាសុីសុវត្តិ ព្រះរាជានុកោដ្ឋ តាមព្រះរាជបណ្តាំ នៃព្រះករុណា នរោត្តម ព្រះសុវណ្ណកោដ្ឋ ក្រោយព្រះអង្គសោយទីវង្គត ត្រូវយកកោដ្ឋមាសដែលតម្កល់ព្រះបរមសពព្រះអង្គ មករំលាយដើម្បីសាងព្រះពុទ្ធបដិមាតំណាងព្រះស្រីអាមេត្រី។
បដិមានេះផងដែរ បានតម្កល់នៅក្នុងព្រះវិហារ ព្រះកែវមរកត ដោយសាងពីមាសសុទ្ធទំងន់ ៩០គីឡូក្រោម ទាំងជើងទ្រ និងឆ័ត្ររួត ព្រមទាំងត្បូងពេជ្រតូចធំចំនួន ៩៥៨៤គ្រាប់ ត្បូងពេជ្រដែលធំជាងគេស្ថិតលើម្កុជ ទំហំ២៥លី។
គួរឱ្យសោកស្តាយ បន្ទាប់ពីសង្ក្រាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យើងបាត់បង់អស់ ៧៤៩៨គ្រាប់ នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមចូលក្នុងព្រះបរមរាជវាំងខ្មែរ ឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់១៩៨៣ សព្វថ្ងៃនេះយើងនៅសល់តែត្បូងពេជ្រចំនួន ២០៨៦ គ្រាប់ប៉ុណោះ។
បញ្ជាក់ : បើតាមប្រភពអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស Phnom Penh Skyline & រូបភាព បើមានបងប្អូនណា ដឹងច្បាស់ជាងនឹង ឬខុសឆ្គងយ៉ាងត្រង់ចំនុចណាជួយណែនាំផង។
ដកស្រង់ពី៖ Khmer Architectural