#អំពីទំនៀមដោតពងមាន់លើបាយសី ក្នុងពិធីសំពះគ្រូល្ខោន
តើហេតុអ្វី បានជាបុរាណាចារ្យខ្មែរប្រើ ពងមាន់ដោត នៅពីលើបាយសី ?
ដោយយោងតាមឯកសារ សិល្បៈ និង ជីវិត របស់លោកស្រី កែវ ណារុំ បានបញ្ជាក់ថា÷ ដោយវរព្រឹទ្ធសិល្បករ សិល្បការិនី បុរាណខ្មែរ មានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា ការប្រើប្រាស់ ពងមាន់ឆ្អិន ឬ ហៅថា « ស៊ុតតាយសាក » ដោតពីលើបាយសី(បាយស្រី) គឺ
ចង់បញ្ជាក់អំពីវដ្តជីវិតដែលនឹងកើតម្តងហើយម្តងទៀត មិនសាបរលាប ។ លោកប្រដូចបានទៅនឹង ជីវិតនៃ ល្ខោនក្បាច់បុរាណខ្មែរដែលតែងតែមានជីវិតរស់រហូត បន្តពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ពុំចេះចប់ ។
បើតាមបែបសាសនា ពងមាន់ គឺតំណាងអោយ យោនី នៃព្រះនាងឱមាទេវី រីឯទៀន ដែលដោតបន្តពីលើពងមាន់ គឺតំណាងអោយ លិង្គ នៃព្រះឥសូរ ទាំងពីរនេះបញ្ចូលគ្នាបង្កើតបានជា សក្ការគ្រឿង ដែលជនជាតិខ្មែរជឿជាក់ថាជាទេវបង្កើតលោក និងបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់ពុំចេះចប់ ។
ម្យ៉ាងទៀតការដោតពងមាន់នៅលើបាយសីក្នុងពិធីសំពះគ្រូល្ខោននេះគឺតំណាងឲ្យសេចក្តីនឹករលឹកនិង នឹកគុណដល់លោកតាព្រះមុនីឥសី រាជគុណនៃព្រះមហាក្សត្រ ព្រមទាំងគុណគ្រូ ដែលបានបង្ហាត់បង្រៀននិងបន្សល់កេរ្តិ៍ដំណែលស្នាដៃទុកឲ្យយើងជំនាន់ក្រោយ បានសិក្សានិងថែរក្សាបន្ត ។
ក្នុងផ្នត់គំនិតនៃជនជាតិខ្មែរ បាយស្រី ឬ បាយសី គឺជាគ្រឿងសក្ការមង្គល ដែលជាគ្រឿងនាំមកនូវសិរីសួស្តី និងជ័យជម្នះ ។ដូច្នោះហើយ ស្ទើរតែគ្រប់ពិធីការ តាមបែបជំនឿនៃដូនតាខ្មែរ បាយសីតែងតែមានវត្តមានជាហូរហែរពុំដែលដាច់ យើងអាចប៉ាន់ស្មានថាបាយសីមានវត្តមានតាំងពីសម័យអង្គរឬមុនសម័យអង្គរ ។
ក្នុងពិធី សែនក្រុងពាលី សែនសំពះគ្រូវង់តន្រ្តី សែនទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មី និងសំពះគ្រូល្ខោនជាដើម ។ តែចម្លែកត្រង់ថា បាយសី ដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់ពិធីសំពះគ្រូល្ខោន គឺមានលក្ខណៈខុសអំពីបាយសី ឯទៀតៗ ព្រោះជា បាយសីសំពះគ្រូល្ខោន ទើបមានពងមាន់ដោតពីលើ សាជីនៃបាយសី ។
អត្ថបទដើមដោយ :Colorise & Old Photos of Cambodia
កែសម្រួលដោយ គេហទំព័រ វប្បធម៌ខ្មែរ
រូបភាព៖ Sovanna Kem